Kun je ook wel eens verdwalen in een museum gevuld met de mooiste schilderijen van oude meesters? Er zijn vele schilderijen die me raken. George Hendrik Breitner is een van mijn favoriete kunstenaars. Meisje in witte kimono uit 1894. Wat een inspirerende kunstenaar en wat een mooi werk.

Ik heb ook in York Art Gallery rond gelopen en de romantiek beleefd van kunstenaar William Etty (RA). Heel mooi om ook in zijn manier van werken te kijken en me te verdiepen in zijn kunstwerk. Ik hoop dat ik nog vele malen in dat geweldige gallery mag zijn om zijn week te bewonderen.

Kunstenaar Joe Etty heeft me ook geraakt. Zeer diep geraakt. Met zijn benadering van kunst en wat hij heeft gecreëerd. Ik hoop ook zijn werk weer eens te kunnen exposeren. Want kunst mag je ook delen. En het mag gesprekken opleveren. Meningen kunnen verschillen. Wat zie je en wat doet het met je?

Ik hoop met mijn werk ook te inspireren. Misschien wel mijn zoon. Zo kan inspiratie een belofte zijn aan de volgende generatie…

Iedereen weet dat je veel kunt verhalen als je veel reist. De vele reizen die ik heb gemaakt hebben me ook vaak geïnspireerd. Net als mijn vader die visueel is ingesteld ben ik dat ook. Veel zien, veel beleven, ruiken proeven, luisteren en praten. Wat wil je nog meer? Ik kan me bergen herinneren in Canada, de kleuren van de Grand Canyon, de geur van Frankrijk, de kanalen van Venetië. De prachtige plekken op het mooiste eiland Bali lieten een onvergetelijke herinnering achter. Dit schilderij is een van mijn recente werken. De devotie en de sfeer bieden de rust die ieder mens nodig heeft. De majestueuze uitstraling van de berg. De mist die laag hangt. Wat is jou mooiste reis herinnering?

Mount Batur, Bali Indonesia.

In mijn manuscript over mijn vader Joe Etty, schrijf ik over onze roots. In deze blog weer een stukje uit dit manuscript.

York Engeland.

IN HET JAAR 1777 VESTIGDEN ECHTPAAR MATTHEW EN ESTHER ETTY ZICH IN YORK ENGELAND. EEN CATHEDRAL CITY, HEDEN BEKEND OM DE YORK MINSTER EN DE STADSMUREN. GELEGEN IN NORTH YORKSHIRE. EEN STAD GESTICHT DOOR DE ROMEINEN, DAARNA EEN VIKING NEDERZETTING GENAAMD JORVIC. ZIJ KWAMEN DAAR AAN MET HUN DRIE ZONEN. LATER WERDEN ER IN YORK NOG TWEE ZONEN GEBOREN. DE VIJF BROERS HEETTEN WALTER, JOHN, WILLIAM, THOMAS EN CHARLES.

Vader Matthew was molenaar, zijn ambacht gaf hij door aan zijn zoon John. Zoon Walter werd een succesvolle businessman in Londen. Zoons Thomas en Charles werden beide zeeman. En zoon William was kunstschilder.

Er zijn twee broers die ik in het bijzonder wil bespreken, als eerste mijn voorouder Charles (1793 - 1856). Op zijn geboortedag schonk zijn vader Matthew hem, de familiebijbel. In de bijbel staan alle geboortedata, daarna werd het nog lang bewaard en bijgehouden. Deze bijbel heeft zeker bijgedragen aan het vastleggen van de familie stamboom. Hij voer als stuurman op de Engelse Indiase Company. Later vond hij de mogelijkheid om met zijn eigen schip als onafhankelijke koopman te varen. Zijn basis was in Calcutta (van 1813 tot 1818) en daarna in Surabaya (van 1818 tot 1830) Hij trouwde met Elizabeth Grant-Leal en samen kregen zij vijf kinderen. Enkele werden geboren aan boord van zijn schip, de brik genaamd: Recovery.

In de Indische Courant lees ik over de avonturen van Charles in Java. Op een dag ging hij weer in zijn reiswagen op weg om inkopen te doen. Onderweg kregen zij ter hoogte van Probolingo pech, er was een wiel kapot gegaan en deze moest worden gerepareerd. Hij besloot een wandeling te maken om de tijd te verdrijven. In de omgeving kwam hij een Chinese man tegen die een landgoed aan het opmeten was. De Chinees had een concessie voor een suikerfabriek maar hij kon het niet betalen. Charles besloot het mooie stuk land, gelegen vlak bij de plaats Probolingo, te kopen. De benodigde 10.000,- gulden die hij daarvoor nodig had verkreeg hij door zijn schip inclusief de inhoud te verkopen. Het verhaal gaat dat hij alleen het boegbeeld, De Djimat, wilde houden. Deze werd opgesteld in zijn suikerfabriek, genaamd Wonologan, als herinnering. Hij was de oprichter van deze suikerplantage en fabriek. Charles en zijn familie vergaarden daarmee grote rijkdom. Verschillende familieleden van de oprichter zijn achtereenvolgens administrateur geweest. Er ontstond zodoende een familiebedrijf wat steeds meer kon uitbreiden op Java. Er werd intussen veel meer verbouwd dan alleen suiker. Copra, rubber, koffie en thee vulden het assortiment aan. Er waren drie fabrieken. Het familiebedrijf exporteerde over de hele wereld. Charles is daarna nog eenmaal terug geweest in York, in het jaar 1845. Zijn ‘thuis’ bleef echter de Wonologan suikerfabriek in Probolingo. Zijn zoon Matthew Walter, daarna zijn beide kleinzoons Thomas Charles en Charles, waren zijn opvolgers.

Dan is er William Etty RA (1787 - 1849) een echte familieman, tevens een groot kunstschilder. Hij studeerde aan de Royal Academy of Arts in Londen. Hij is bekend om zijn historische werken maar vooral om zijn naakten. Met zijn realistische kleurgebruik, vooral vleeskleur, maakte hij furore. Zijn kunstwerken van naakten zorgden er wel voor dat hij in zijn tijd een controversioneel kunstenaar werd. Hij schilderde in de klassiek romantische stijl op groot formaat doeken. Veelal historische en mythologische taferelen. In 1828 kreeg hij de zeer eervolle titel: Royal Academician. Ook gaf hij les aan deze gerespecteerde kunstacademie. William was tijdens zijn leven een zeer succesvol kunstschilder. Hij heeft daarnaast veel tijd en geld gestoken in het behoud van de oude stadsmuren van York. Er is een standbeeld voor hem opgericht. Deze staat fier voor York Art Gallery, waar veel van zijn schilderijen tot op de dag van vandaag te bewonderen zijn. Hij leefde vooral in Londen, maar York bleef zijn geliefde stad. Zijn broer Walter (1774 - 1850) was een groot bewonderaar en ook zijn mecenas. Walters zoon, Edward Walter, was ook een groot bewonderaar en heeft veel gedaan om de kunstwerken te behouden en tentoon te stellen. Hij verkocht vanaf 1928 aan York Art Gallery. William bleef tot aan zijn dood ongetrouwd, wel woonde hij vanaf 1824 samen met zijn nicht en soulmate Betsy (1801 - 1888). Zij was de dochter van zijn broer John.

Na een bezoek aan York Art Gallery, is mijn vader zijn betovergrootoom, kunstschilder William Etty, meer gaan bewonderen. Hij wilde ook dat ik hem zou benoemen in dit boek. Het was echter niet deze beroemde kunstenaar die hem in eerste instantie inspireerde om te gaan schilderen, het kunstleven zat hem al in het bloed. Maar hij was er wel trots op om familie te zijn.

IEMAND ZEI: ”DAT KAN NIET”, TOEN KWAM ER IEMAND DIE DAT NIET WIST EN DEED HET GEWOON.

Juni 2020 Nieuwegein, er staat een onafgemaakt schilderij op de ezel in mijn vaders atelier.

Dit manuscript heb ik geschreven als eerbetoon aan mijn vader. Mijn leidraad voor het verhaal waren de instructies die hij me gaf. Er werd me verteld hoe het eruit moest zien, van inhoud tot en met het ontwerp van de omslag. Ik heb geprobeerd alles zo oprecht mogelijk te schrijven. 

Daarvoor heb ik ook gebruik gemaakt van het genealogisch onderzoek van de familie Etty onder de titel: ’Van Yorkshiregrond’. Op het internet vond ik oude krantenknipsels, zoals het Bataviaasch nieuwsblad en de Indische Courant uit 1935. 

Mijn vader, Johan Chris Etty, is geboren in het jaar 1940 in kustplaats Cilacap, Java Indonesië. Zijn ouders leefden in die tijd in rijkdom op landgoed Udjung Manik. De Tweede Wereldoorlog heeft daar bruut een einde aan gemaakt. Na langdurig opgesloten te zijn geweest in verschillende kampen, kwam hij aan in Nederland. Hij was toen zestien jaar. Dit is het eerste wat hij zei toen hij met de boot aankwam in Amsterdam: “vanaf nu ben ik Nederlander”. Na verloop van tijd, kwam hij aan in Utrecht. De Indonesische Johan, werd de Nederlandse Joe. Samen met zijn ‘Utrechtse vrouw’ en drie zonen begon hij aan een heel nieuw leven in de Domstad. Beeldende kunst is een rode draad geweest in zijn hele leven en heeft hem zoveel moois gebracht. Vanaf zijn eerste set kleurenpotloden die hij als kind kreeg, tot de kunstopleiding bij Artibus als ook de vele exposities. Wat hij naliet, is een onovertreffelijke collectie schilderijen en beelden. Maar natuurlijk liet mijn vader nog veel meer na dan alleen kunst. Ondanks alles wat op zijn pad kwam, bleef hij met kracht en volharding in de toekomst geloven.

In 2017 vertelde de oncoloog hem, dat hij ongeneeslijk ziek was. Zijn woorden toen zijn tekenend voor zijn persoonlijkheid: “ik heb een goed leven gehad”, zei hij. Na dit nieuws heeft hij nog een reis gemaakt naar zijn vaderland en tweemaal een kunstexpositie gehouden, met het zeer toepasselijke thema ‘Levenslust!’.

In mei 2019 vroeg mijn vader mij bij zich, hij lag in zijn ziekbed in de serre van zijn huis in Nieuwegein. Fluisterend gaf hij mij een opdracht: “schrijf mijn verhaal op. Vanaf mijn Indonesië periode. William Etty mag ook worden genoemd. Schrijf iets op over de familie, broers, zus en over kunst. Met afbeeldingen van schilderijen. Je moet het eenvoudig houden. Zwart-wit. Binnenin mag je wel kleuren gebruiken. Zwart-witte kaft: Twee kruizen, een zwart en een wit kruis. Zwart beneden en wit boven rechts”. 

Ik vertel en maak het zoals hij dat wenste, maar wel op mijn eigen wijze.

Tijdens de expositie Indian Summer -Verandering is dit manuscript beschikbaar als boek met linnen omslag.

Art by Nature magazine heeft een artikel gepubliceerd over Joe Etty.

Lees hier over zijn Selamat Jalan expositie serie.

Eind mei zijn we met de speciale ode aan een groot kunstenaar begonnen. Het was een groot succes met vele bezoekers. We openden voor het eerst onze deuren voor publiek in galerie Niek Waterbolk in de Schoutenstraat te Utrecht. Daarna verplaatste de expositie zich naar landgoed Zonheuvel. Een speciale plek waar Joe zelf zich helemaal thuis voelde. Zijn schilderijen kwamen hier ook volledig tot z’n recht. Eind september 2019 zijn we na 4 maanden exposeren zeer tevreden over deze speciale serie.

Met als toetje een fantastisch artikel in Art by Nature.